حالت شب
  • Sunday, 14 September 2025
بستر خشک زاینده رود هرگز محل برگزاری مراسمات نخواهد شد

بستر خشک زاینده رود هرگز محل برگزاری مراسمات نخواهد شد

زمزمه‌های برگزاری جشن‌های عمومی در اصفهان و پایتخت، همزمان با ایام هفته وحدت، از روزها پیش به تیتر بسیاری از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بدل شده بود. رویدادی با عنوان «پویش اصفهان برای ایران» که در ابتدا قرار بود در بستر زاینده‌رود برگزار شود، از همان ابتدا پرسش‌ها و واکنش‌های فراوانی را به همراه داشت. انتخاب بستر خشکیده زاینده‌رود به‌عنوان محل اجرای برنامه‌های شادمانه و موسیقایی، از یک‌سو با استقبال بخشی از جامعه به دلیل احیای نشاط اجتماعی مواجه شد، اما از سوی دیگر، نقدها و نگرانی‌های جدی کارشناسان، فعالان مدنی و حتی بسیاری از شهروندان اصفهانی را در پی داشت. این دوگانگی میان شادی عمومی و حرمت نمادهای تاریخی و زیست‌محیطی شهر، مسیر خبر را به سوی حساسیت‌های ملی کشاند و سبب شد که مدیران شهری در تصمیم خود بازنگری کنند.


برگزاری جشن‌های عمومی در ایران همواره با چالش‌ها و فراز و نشیب‌های فراوانی همراه بوده است. از محدودیت‌های طولانی‌مدت برای اجرای کنسرت‌های موسیقی تا لغوهای ناگهانی برنامه‌ها در شهرهایی چون اصفهان، خاطره‌ای از بی‌اعتمادی و دلسردی در حافظه جمعی شهروندان بر جای گذاشته است. در چنین بستری، اعلام برگزاری جشن‌های بزرگ و رایگان در فضای عمومی، به‌ویژه در میدان آزادی تهران و بستر زاینده‌رود اصفهان، نخست به‌عنوان روزنه‌ای تازه برای تقویت نشاط اجتماعی ارزیابی شد.

بااین‌حال، زاینده‌رود نه فقط یک رودخانه که هویت و ریشه تاریخی اصفهان است؛ رودی که سال‌هاست خشکسالی و مدیریت نادرست آن را به بستری خشک بدل کرده و به نماد رنج مردم اصفهان درآمده است. طبیعی بود که انتخاب چنین مکانی برای شادی و پایکوبی، با موجی از اعتراضات و پرسش‌های افکار عمومی روبه‌رو شود: آیا برگزاری جشن در کنار رودخانه‌ای خشک، عادی‌سازی بحران زیست‌محیطی نیست؟ آیا این تصمیم به معنای فراموشی مطالبه بزرگ مردم برای احیای زاینده‌رود تلقی نخواهد شد؟
این دغدغه‌ها به‌ویژه در یادداشت‌ها و تحلیل‌های منتشرشده در رسانه‌های محلی و ملی بازتاب یافت. فعالان اجتماعی و فرهنگی نسبت به «نرمال‌سازی خشکی زاینده‌رود» هشدار دادند و یادآور شدند که بستر این رودخانه بیش از آن‌که محل جشن و شادی باشد، نیازمند مرثیه‌ای برای حقابه‌های از دست‌رفته است.
در برابر این موج انتقادات، شهردار اصفهان و مسئولان استانی رویکردی تعاملی در پیش گرفتند. ابتدا تأکید شد که هدف از برگزاری این جشن‌ها، ایجاد فضایی شاد برای مردم پس از دوران سخت جنگ و مصائب اخیر بوده است. اما اندکی بعد، با بالا گرفتن اعتراضات و با یادآوری تجمعات گسترده مردم در بستر زاینده‌رود طی آبان ۱۴۰۰، شهرداری و مدیریت شهری تصمیمی متفاوت اتخاذ کردند: تغییر محل برگزاری جشن‌ها به مکانی مناسب‌تر.
این تصمیم که به‌صراحت نتیجه حساسیت و مطالبه عمومی مردم اصفهان بود، از سوی بسیاری از صاحب‌نظران به‌عنوان اقدامی ارزشمند و هوشمندانه ستایش شد. در سطح ملی نیز برخی مقامات فرهنگی و هنری با استقبال از اصل برگزاری جشن‌ها، بر لزوم انتخاب مکان‌های متناسب با شأن تاریخی اصفهان و رعایت حرمت میراث فرهنگی و طبیعی شهر تأکید کردند.
از سوی دیگر، جمعی از هنرمندان و فعالان فرهنگی نیز با انتشار یادداشت‌ها و پیام‌هایی، خواستار استمرار این مسیر شدند. آنان تأکید کردند که تغییر محل برگزاری جشن، نباید به توقف اصل ماجرا بیانجامد؛ چرا که جامعه ایرانی بیش از هر زمان دیگری نیازمند روزنه‌های شادی و امید است.
برگزاری جشن‌های عمومی، آن‌هم در فضایی باز و با حضور خانواده‌ها، می‌تواند گامی ارزشمند در مسیر تقویت نشاط اجتماعی، ارتقای سرمایه اجتماعی و بازآفرینی اعتماد میان مردم و مدیریت شهری باشد. تجربه اخیر نشان داد که همراهی با افکار عمومی و توجه به حساسیت‌های فرهنگی و زیست‌محیطی، نه‌تنها به مشروعیت و مقبولیت چنین برنامه‌هایی می‌افزاید، بلکه می‌تواند الگویی برای سایر شهرها نیز باشد.
اکنون انتظار می‌رود مدیران شهری و کشوری، با برنامه‌ریزی بلندمدت و ایجاد زیرساخت‌های پایدار، امکان برگزاری منظم جشن‌ها، کنسرت‌ها و رویدادهای هنری را در مکان‌های مناسب فراهم کنند. تالارها، فضاهای باز شهری طراحی‌شده برای تجمعات، و حتی مکان‌هایی مانند باغ‌ها و پارک‌های بزرگ می‌توانند جایگزین‌هایی شایسته باشند که هم شادی مردم را تضمین کنند و هم حرمت میراث فرهنگی و طبیعی حفظ شود.

پیشنهاد دیگر، مشارکت فعال هنرمندان و نهادهای مردمی در طراحی و اجرای چنین برنامه‌هایی است؛ چرا که حضور واقعی مردم و جامعه مدنی می‌تواند این جشن‌ها را از شائبه‌های سیاسی و مقطعی برهاند و به تجربه‌ای پایدار و ماندگار بدل سازد.

در نهایت، ماجرای جشن‌های هفته وحدت در اصفهان بیش از آن‌که صرفاً یک رویداد فرهنگی باشد، به درسی اجتماعی و مدیریتی تبدیل شد: شادی مردم امری است حیاتی و انکارناپذیر، اما این شادی باید در مکان و فضایی متناسب با هویت و ارزش‌های جامعه شکل بگیرد. اقدامی که شهردار اصفهان با تغییر محل جشن‌ها انجام داد، نشانه‌ای روشن است که صدای مردم شنیده می‌شود و می‌تواند مسیر تصمیم‌گیری‌های کلان را تغییر دهد. امید آن می‌رود این مسیر ادامه یابد و شادی، آزادی‌های اجتماعی و نشاط جمعی، نه به‌عنوان امری موسمی و سیاسی، بلکه به‌عنوان حقی پایدار برای همه شهروندان ایرانی مورد توجه قرار گیرد.

 

 

دیدگاه / پاسخ