رضا اسلامی افزود: کارشناسان آب و فاضلاب علت فروریزش های متناوب را که فروردین امسال در اصفهان روی داد، پوسیدگی لوله های بتنی بدنبال ایجاد اسید سولفوریک( ترکیب آب و گاز h2s ) که خاصیت خورندگی بسیار زیاد دارد عنوان کردند.

وی ادامه داد: با وجود بیان این دلایل، هنوز نتوانستیم جواب بسیاری از ابهامات خود را پیدا کنیم، به عنوان مثال در فروریزش خیابان آپادانا، گودال ایجاد شده ابعادی در حدود هفت متر در ۲ متر در چهار و نیم متر داشت که اگر آنها را درهم ضرب کنیم و در وزن مخصوص خاک که ۲ است ضرب کنیم عددی در حدود ۱۲۶ برای حجم خاک این قسمت به دست می آید و سوال این است که این مقدار خاک کجا رفته است؟

مدیر کل سازمان زمین شناسی و اکتشافات مواد معدنی اصفهان تصریح کرد:پاسخ کارشناسان این است که این ریزش ها به یکباره اتفاق نیفتاده و در ماه‌ها و یا سال ها رخ داده و به مرور خاک از طریق جریان فاضلاب منتقل شده است.

اسلامی افزود: این حجم خاک یا باید راه عبور را مسدود می کرد یا اینکه در جایی از شبکه  فاضلاب خودش را نشان می داد ؛  در کمتر از یک هفته در خیابان حکیم نظامی هم این اتفاق افتاد و آنجا هم حجم عظیم خاک وارد شبکه فاضلاب شد و اکنون نمی دانیم این پدیده پوسیدگی لوله های پنجاه ساله بتنی فاضلاب در چند منطقه این خط دچارشکستگی است و خاک آنها داخل این مجرا می شود.

به گفته وی، اکنون زیر زمین ما به جای شبکه انتقال فاضلاب یک معدن زیرزمینی داریم که خاک برداشت می کنیم.

اسلامی تصریح کرد: فرونشست دشت اصفهان- برخوار که شهر زیبای اصفهان بر روی آن قراردارد ثابت شده است و اکنون با استفاده از داده ها، نرخ بیشینه ۱۸۵ میلیمتر فرونشست زمین  محاسبه شده است که سازمان زمین شناسی ، سازمان نقشه برداری، مرکز تحقیقات مسکن شهر سازی و شهرداری اصفهان این موضوع را تایید می کنند.

وی افزود: بارها بر این موضوع تاکید کردیم در دشتی که در معرض فرونشست زمین با شتاب سریع است همه سازه های روی آن و در زیر آن با شدت کم یا زیاد از این پدیده تاثیر می پذیرد.

اسلامی هشدار داد: در گذشته در این مناطق، لوله های بتنی فاضلاب را با یک ضریب شیبی احداث کرده اند که حالا بر اثر فرونشست زمین این شیب دیگر از بین رفته و گاهی اوقات حتی ممکن است که جهت شیب هم عوض بشود، بنابراین  چگونه بیان می شود که جریان فاضلاب با آن شدت خاک ها را با خود برده است .

مدیر کل سازمان زمین شناسی و اکتشافات مواد معدنی اصفهان  افزود:  در هیچ کدام از ۲ مورد اخیر شکستگی لوله اثری از نشت گاز "h۲s"  ندیدیم که اگر اینچنین بود هنگام کار بیل مکانیکی اشتعال صورت می گرفت یا بوی نامطبوعی منطقه را فرا می گرفت اما این چنین نبوده و در این خصوص گزارشی هم ندیدیم.

اسلامی گفت: درمحدوده خیابان «نظر» و «حکیم نظامی اصفهان» که ضخامت آبرفت حدود ۴۰ متر و بیشتر از جنس رسوبات دانه درشت است، فرونشست بطور معمول بسیار کم صورت می گیرد و نرخ نشست کمتر از یک یا دو سانتی متر است، اما هر چه قدر به سمت شمال شهر برویم به دلیل ضخامت زیاد آبرفت، فرونشست در این مناطق زیاد است به طوریکه این مناطق در حدود ۱۲۰ میلیمترنشست دارند.

به گفته وی، این اختلاف نشست باعث ایجاد کشش می شود و گسیختگی ها از محلی که نرخ کمتر فرونشست دارد به سمت مرکز فرونشست گسترش می یابد، مانند ترک های طولی که در دشت مهیار در مرز بین کوه و دشت وجود دارد.

وی افزود: این شکافها و حفره ها در زیر این محدوده وجود دارد و هر بار خود را در یک منطقه به صورت یک فروریزش که در زمره فرونشست های موضعی قرارمی گیرد نشان می دهد؛ نظیر این اتفاقات در سالهای گذشته نیز رخ داده است مانند فروریزشی که سال ۹۷ در تقاطع «شیخ صدوق» و «میر» اتفاق افتاد.

وی تصریح کرد:  تعدد این اتفاقات در یک بازه زمانی بسیار کم می تواند منتج از تاثیرات مخرب فرونشست باشد.

مدیر کل سازمان زمین شناسی و اکتشافات مواد معدنی اصفهان  با بیان اینکه مساله فرونشست زمین با جلسه و مطالعات حل نخواهد شد، افزود: مطالعات فرونشست اصفهان انجام شده و کافی است.

وی با بیان این تعبیر که وقتی دستمان لای درگیر کند، نخستین و ساده ترین راهکار این است که آن را بیرون بکشیم، افزود: به جای اینکه زاینده رود به کانال آبرسانی تبدیل شود برقراری جریان دائمی رودخانه به عنوان اصلی ترین منبع تغذیه کننده آبخوان ضروری است.

اسلامی ادامه داد: از سوی دیگر برداشتهای آب از آبخوان باید به حداقل برسد اگرچه  این اقدام اکنون فقط می تواند سرعت دیوانه وار فرونشست را کم کند چرا که قسمتی ازآبخوان در گذشته از بین رفته و فضای بین ذرات خاک که توسط آب پُر شده بود توسط وزن طبقات بالایی تحکیم شده است و دیگر قابل برگشت و جبران نیست.

اسلامی هشدار داد: آبخوان دشت سه هزار و ۶۰۰ کیلومتری اصفهان _ برخوار که مساحتی در حدود هزار و ۶۰۸ کیلومتر دارد به صورت یک کاسه یا مخروط است که حجم بیشتر و آب با کیفیت این کاسه را در طول این سالها مصرف کرده ایم و این ۳.۴ میلیارد متر مکعب آب  موجود با کیفیت بسیار پایین ته کاسه است که آن هم حریصانه برداشت می کنیم.

مدیر کل سازمان زمین شناسی و اکتشافات مواد معدنی اصفهان گفت:  در زمان حاضر ما فقط می توانیم  شرایط به وجود آمده را کنترل و از پیشروی آن جلوگیری کنیم، با این کار می توانیم اصفهان، این باغ شهر زیبا را از خطر بیابانی شدن و تخریب نجات بدهیم.

به گفته وی، پردازش داده ها و رصد های زمینی حکایت از پیشروی فرونشست زمین به داخل شهراصفهان با شتاب سریع دارد که مدیریت این بحران نیازمند سرعت عمل در اجرای راهکارهای اثربخش است.

بخش هایی از خیابان های آمادگاه، آپادانا و حکیم نظامی شهر اصفهان، در فروردین امسال به طور متناوب و با فاصله زمانی کم، بدنبال شکستگی لوله های شبکه آب  آشامیدنی و یا فاضلاب شهری فرو ریخت.

اصفهان باسابقه زیاد و شدید موارد متعدد فرونشست، امروز استانی با وضعیت قرمز است که وضعیت آن از هشدار گذشته و به بحران تبدیل‌شده است.

کارشناسان، خشکسالی طولانی‌مدت، برداشت‌ بی‌رویه آب از سُفره‌های زیرزمینی و همچنین حذف جریان آب رودخانه زاینده‌رود از دل شهر، را از عواملی می‌دانند که باعث وقوع و شدت گرفتن فرونشست زمین در این شهر شده است.

بر اساس آمار و اطلاعات سازمان زمین‌شناسی اصفهان، در سال ۹۵ فقط ۲ درصد از مساحت این استان با فرونشست زمین درگیر بود، درحالی‌که بر اساس نتایج آخرین مطالعات، اکنون حدود ۱۰ هزار کیلومترمربع یعنی ۱۰ درصد از مساحت اصفهان، در شرایط خطرناک فرونشست قرارگرفته است.