از شایعه تا تفرقه؛ تاکتیک‌های جنگ نرم دشمن در فضای مجازی و راهکارهای مقابله
اصفهان-ایرنا- در میانه تنش‌های فزاینده بین ایران و رژیم صهیونیستی، فضای مجازی به میدان نبردی برای قلب‌ها و ذهن‌ها تبدیل شده و مدیریت افکار عمومی و حفظ سلامت روان جامعه، به اندازه توان نظامی را مهم ساخته است. در چنین شرایطی آگاهی به تاکتیک‌های جنگ نرم دشمنان و راهکارهای مقابله با آن در فضای مجازی اهمیت دوچندان دارد.
به گزارش ایرنا، دنیای امروز، شاهد تغییرات شگرف در عرصه‌ی جنگ است. دیگر نبردها محدود به میدان‌های فیزیکی نیستند، بلکه بُعدی نرم و غیرمستقیم به خود گرفته‌اند. پیشرفت‌های فناوری، به‌ویژه در حوزه‌ی ارتباطات و اطلاعات، عرصه‌ای نوینی به نام «جنگ نرم» را پدید آورده است.
هدف اصلی در جنگ نرم، تسخیر قلب‌ها و ذهن‌ها، تغییر باورها و ارزش‌ها و در نهایت، کنترل افکار عمومی جامعه هدف است. فضای مجازی، با ویژگی‌هایی چون دسترسی آسان، سرعت انتشار بالا و گستره‌ی نفوذ جهانی، به یکی از مهم‌ترین و موثرترین میدان‌های این جنگ تبدیل شده است، جایی که اطلاعات و روایت‌ها می‌توانند سرنوشت‌ساز باشند.
در شرایط خاصی مانند تنش‌های موجود بین ایران و رژیم صهیونیستی، این مساله ابعاد ویژه‌ای به خود می‌گیرد. در این تقابل، آنچه اهمیت دارد، تنها توان نظامی و درگیری فیزیکی نیست، بلکه توانایی مدیریت افکار عمومی، آگاهی رسانی دقیق و به موقع، حفظ سلامت روان جامعه و جلوگیری از تاثیرپذیری منفی در برابر بمباران اطلاعاتی دشمن است.
بدون تردید حفظ سلامت روانی به اندازه حفظ سلامت جسمی در عصر جنگ‌های نوین، اهمیت دارد و این مهم مستلزم شناخت دقیق فضای مجازی، رسانه‌ها و سازوکارهای مرتبط با آن است، زیرا آسیب‌های روانی ناشی از جنگ نرم می‌توانند به اندازه آسیب‌های فیزیکی مخرب باشند.
تاکتیک‌ها و اهداف جنگ نرم در فضای مجازی
یکی از قدیمی ترین، رایج‌ترین و موثرترین تاکتیک‌های دشمن در زمانه جنگ، شایعه پراکنی و انتشار اخبار جعلی است. دشمنان با ایجاد و انتشار اخبار کذب و بی‌اساس، سعی می‌کنند افکار عمومی را گمراه کرده و اعتماد مردم به منابع رسمی و معتبر را تضعیف کنند. این شایعات می‌توانند در مورد موضوعات مختلفی مانند تلفات جنگ، خسارات اقتصادی یا وضعیت سیاسی کشور باشند.
علاوه بر این، الگوریتم‌های شبکه‌های اجتماعی و موتورهای جستجو، با توجه به سلیقه و علایق کاربران، محتواهای مشابه را به آن‌ها پیشنهاد می‌دهند. این امر باعث می‌شود که کاربران در حباب‌های اطلاعاتی قرار گیرند و تنها با دیدگاه‌ها و نظراتی مواجه شوند که با باورهای خودشان همخوانی دارد. دشمن از این ویژگی برای تقویت قطب‌بندی در جامعه و ایجاد شکاف بین گروه‌های مختلف استفاده می‌کند.
بزرگنمایی مشکلات و سیاه‌نمایی نیز از دیگر ابزارهای جنگ نرم است. دشمنان با بزرگنمایی مشکلات و نقاط ضعف جامعه، سعی می‌کنند حس ناامیدی و بی‌اعتمادی را در بین مردم گسترش دهند. آن‌ها با تمرکز بر مشکلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، تصویری تیره و تار از آینده کشور ارائه می‌دهند و سعی می‌کنند انگیزه و امید به پیشرفت را در بین مردم از بین ببرند.
ترویج فرهنگ بیگانه و تضعیف هویت ملی همواره در دستور کار جنگ نرم قرار دارد. دشمنان سعی می‌کنند هویت ملی و باورهای سنتی جامعه را تضعیف کنند. آن‌ها با استفاده از فیلم‌ها، سریال‌ها، موسیقی و سایر محصولات فرهنگی، الگوهای رفتاری و سبک زندگی غربی را به جوانان معرفی می‌کنند و سعی می‌کنند آن‌ها را از فرهنگ و هویت خود دور کنند.
در عصر دیجیتال، رسانه‌های جریان اصلی دیگر انحصاری بر تولید و انتشار اخبار ندارند و شهروند خبرنگارها با استفاده از تلفن‌های همراه خود، همزمان با وقوع رویدادها به تولید و انتشار محتوا می‌پردازند. دشمنان از این فرصت برای انتشار اخبار جعلی و جهت‌دار استفاده می‌کنند و با حمایت از رسانه‌های جایگزین سعی می‌کنند مرجعیت خبری رسانه‌های رسمی را تضعیف کرده و اخبار و اطلاعات مورد نظر خود را به جامعه تزریق کنند.
همچنین، همزمان با تشدید تنش‌ها، رسانه‌های معاند و مخالف نظام، فعالیت‌های خود را در فضای مجازی افزایش می‌دهند. این رسانه‌ها با انتشار اخبار جعلی، تحلیل‌های جهت‌دار و مطالب تحریک‌آمیز، سعی می‌کنند افکار عمومی را علیه نظام تحریک کرده و به اهداف خود دست یابند.
پیامدهای جنگ نرم در فضای مجازی
جنگ نرم در فضای مجازی می‌تواند پیامدهای زیان باری برای جامعه داشته باشد. رصد بیش ازحد اخبار جنگ و تنش‌ها در فضای مجازی، به‌ویژه از منابع غیررسمی و نامعتبر، می‌تواند اضطراب و استرس را در بین مردم افزایش دهد.
انتشار اخبار منفی و بزرگنمایی مشکلات، می‌تواند اعتماد به نفس ملی را تضعیف کرده و حس ناامیدی و بی‌اعتمادی را در بین مردم گسترش دهد.
استفاده از حباب‌های اطلاعاتی و ترویج دیدگاه‌های متضاد، می‌تواند قطب‌بندی و تفرقه را در جامعه افزایش دهد.
ترویج فرهنگ بیگانه و ارزش‌های غربی، می‌تواند ارزش‌ها و باورهای سنتی جامعه را تغییر داده و هویت ملی را تضعیف کند. انتشار مطالب تحریک‌آمیز و خشونت‌بار، می‌تواند خشونت و ناآرامی را در جامعه افزایش دهد.
راهکارهای مقابله با جنگ نرم در فضای مجازی
برای مقابله با جنگ نرم در فضای مجازی، لازم است راهکارهایی عملی در پیش گرفته شود. آموزش سواد رسانه‌ای به مردم، به‌ویژه جوانان، می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا اخبار جعلی را از اخبار واقعی تشخیص داده و در برابر پروپاگاندا و تبلیغات دشمنان مقاومت کنند.
استفاده محدود از فضای مجازی نیز حائز اهمیت است، زیرا استفاده بیش ازحد از فضای مجازی و رصد بی‌رویه اخبار، می‌تواند اضطراب و استرس را افزایش دهد. بنابراین، توصیه می‌شود که مردم استفاده خود از فضای مجازی را محدود کرده و تنها از منابع معتبر خبری استفاده کنند.
در شرایط جنگی و تنش‌ها، حفظ ثبات زندگی روزمره و انجام فعالیت‌های عادی، می‌تواند به کاهش اضطراب و استرس کمک کند. همچنین، در مواجهه با اخبار و اطلاعات مختلف، لازم است هیجانات خود را کنترل کرده و از انتشار شایعات و اطلاعات نادرست خودداری کنیم.
محافظت از داده‌های شخصی نیز برای جلوگیری از سوءاستفاده دشمنان ضروری است و لازم است از داده‌های شخصی خود محافظت کرده و اطلاعات حساس را در فضای مجازی منتشر نکنیم. علاوه بر این، انتشار محتوای تحریک‌آمیز و خشونت‌بار، می‌تواند به تشدید تنش‌ها و افزایش ناآرامی‌ها منجر شود و لازم است از نشر این نوع محتوا خودداری کنیم.
در شرایط جنگی و تنش‌ها، تقویت همبستگی ملی و اتحاد بین مردم، می‌تواند به مقابله با تهدیدات دشمنان کمک کند و نشان دهد که جامعه در برابر تهدیدات یکپارچه و متحد است.
