حالت شب
  • Monday, 13 October 2025
بهینه‌سازی مصرف آب با توسعه سامانه‌های نوین کشاورزی در اصفهان

بهینه‌سازی مصرف آب با توسعه سامانه‌های نوین کشاورزی در اصفهان

اصفهان - ایرنا - استان اصفهان در سال‌های اخیر اجرای پروژه‌های آبیاری نوین از جمله آبیاری قطره‌ای، آبیاری کم‌فشار و سامانه‌های هوشمند را به‌عنوان راهی کلیدی برای بهینه‌سازی مصرف آب و افزایش بهره‌وری کشاورزی سرلوحه کار خود قرار داده است.

به گزارش ایرنا، بهره‌گیری از سامانه‌های نوین آبیاری در شرایطی که خشکسالی و کمبود منابع آبی همچنان تداوم دارد برای جلوگیری از توقف کشاورزی و استفاده درست از منابع آبی ضرورتی انکارناپذیر است.

اجرای سیستم‌های قطره‌ای و کم‌فشار باعث کاهش معنی‌دار مصرف آب در هر هکتار و افزایش راندمان آبیاری شده است، بطوری که گزارش‌ها به صرفه‌جویی میلیون‌ها مترمکعب آب در بازه‌های اجرای چند هزار هکتار اشاره کرده‌اند.

از طرف دیگر آبیاری دقیق‌تر معمولاً منجر به بهبود عملکرد و کیفیت محصول می‌شود. این مزایا بارها از زبان کارشناسان در گزارش‌های فنی و ترویجی جهاد کشاورزی و شرکت‌های مجری مطرح شده‌اند.

تجهیز ۳.۱ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی ایران به سامانه های نوین آبیاری

بر اساس اعلام وزارت جهاد کشاورزی تاکنون سه میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی در ایران به سامانه های نوین آبیاری مجهز شده اند، سال گذشته سامانه های نوین آبیاری با وجود تخصیص دیرهنگام اعتبارات، در سطح نزدیک به ۳۰ هزار هکتار اجرا شد که تحقق بیش از ۸۰ درصد از هدفگذاری معاونت آب و خاک وزارتخانه را نشان می‌دهد.

اجرای حدود ۷۰ هزار هکتار سامانه های نوین آبیاری در اراضی کشاورزی در سال ۱۴۰۴ از سوی معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی هدف‌گذاری شده، همچنین مجلس در سال جاری اختصاص اعتبار از محل صندوق توسعه ملی به توسعه سامانه های نوین آبیاری را مصوب کرده است.

آنگونه که مسوولان امر گفته‌اند، با توجه به مزیت بالای روش آبیاری زیر سطحی، دولت برای سرعت بخشیدن به توسعه این روش ویژه در سال جاری، اعتباراتی را از محل صندوق توسعه ملی در نظر گرفته و در نهایت ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار از اراضی آبی مستعد باید به سامانه‌های نوین آبیاری مجهز شوند.

و اما مدیریت مصرف آب در تمام بخش‌ها از جمله کشاورزی در استان اصفهان بسیار ضروریست، کاهش ورودی، افت شدید ذخایر، تنزل بارش‌ها و پایین‌ رفتن تراز سد زاینده‌رود، همگی بیانگر تحمیل فشار مضاعف بر منابع آبی این استان و ضرورت تغییر فوری در نظام مدیریت مصرف، الگوی کشت و برنامه‌ریزی‌های کلان برای آینده است.

در حوزه بارش‌های این دیار وضعیت نگران‌کننده است، به طوریکه میزان بارش‌ها در ایستگاه چلگرد به عنوان کانون اصلی تغذیه رودخانه زاینده‌رود، تا پایان شهریور ۱۴۰۴ تنها ۹۷۰ میلی‌متر اعلام شد در حالی که این رقم سال گذشته یک هزار و ۱۵۹ میلی‌متر و میانگین بلندمدت آن یک هزار و ۳۸۳ میلی‌متر بود و این موضوع نیز موید کاهش ۱۶ درصدی نسبت به سال گذشته و ۳۰ درصدی نسبت به بلند مدت است.

شرایط مورد اشاره بر ضرورت مدیریت مصرف آب تاکید می‌کند و نیاز است که ارقام مورد نیاز در مدیریت مصرف آب کشاورزی نیز به خوبی و در زمان مناسب تخصیص یابد.

در این پیوند، استاندار اصفهان بر اصلاح روش‌های کشاورزی برمبنای توسعه فناوری‌های نوین برای سازگاری با شرایط کم‌آبی در استان تاکید کرد و گفت: این رویکرد می‌تواند به کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی کمک کند.

مهدی جمالی نژاد با اشاره به ضرورت مدیریت هوشمندانه منابع آب، گفت: بحران آب در اصفهان بسیار فراتر از راه‌حل‌های کوتاه مدت است و بدون همکاری بین استانی و اجرای پروژه‌های کلان نمی‌توان آن را بهبود بخشید.

در همین ارتباط سرپرست مدیریت آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی اصفهان نیز گفت: سامانه‌های نوین آبیاری در یک سال اخیر در بالغ بر ۲ هزار و ۹۰۰ هکتار از مزارع استان اجرا شد و مجموع آن را از ابتدا تا الان به بیش از ۱۴۰ هزار هکتار رساند.

اسحاق شفیعی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: اکنون کل ظرفیت مدیریت مصرف آب انجام شده به ۴۶۲ میلیون مترمکعب افزایش یافته است.

۷۲ هزار هکتار از مزارع استان اصفهان در نوبت اجرا

وی تصریح کرد: بر اساس مطالعات صورت گرفته در حدود ۷۲ هزار هکتار از مزارع استان قابلیت اجرای چنین پروژه‌هایی وجود دارد که ۲۵ هزار هکتار آن مربوط به برنامه هفتم است.

سرپرست مدیریت آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی اصفهان خاطرنشان کرد: در صورت اجرای پروژه در تمام مزارع با این قابلیت، ۲۳۷ میلیون مترمکعب دیگر به مدیریت مصرف آب کشاورزی استان اضافه خواهد شد.

آنطور که فعالان کشاورزی و صاحب نظران مطرح کرده اند یکی از موانع تکرار شونده برای این پروژه‌ها کمبود اعتبارات دولتی و نیاز به مشارکت بخش خصوصی برای تکمیل پوشش اجرای پروژه‌ها است.

استان اصفهان از پیشتازان صنعت کشاورزی ایران با ۵۶۸ هزار هکتار اراضی (معادل پنج درصد از مساحت استان و سه درصد از اراضی کشاورزی کشور) کشاورزی محسوب می‌شود.

شرایط متنوع آب و هوایی این استان، استعداد تولید انواع محصولات را دارد به‌گونه‌ای که در مناطق گرم و خشک آن خرما، انار و پسته، در مناطق سرد و کوهستانی بادام و گردو و در مناطق معتدل و سرد انواع محصولات دانه‌دار و هسته‌دار کشت می‌شود.

مجموع اراضی زراعی قابل کشت استان حدود ۴۸۵ هزار هکتار است که در سال‌های طبیعی از حیث بارش حدود ۷۰ درصد آن به کشت محصولات زراعی مانند انواع غلات، حبوبات و محصولات علوفه‌ای، جالیزی و انواع سبزی و صیفی اختصاص می‌یابد.

تولید سالانه محصولات زراعی استان در شرایط عادی حدود ۴.۶ میلیون تن، مجموع اراضی باغی استان حدود ۸۵ هزار هکتار است و مجموع تولیدات باغی و گلخانه‌ای این خطه در شرایط عادی حدود ۸۸۶ هزار تن برآورد می‌شود.

دیدگاه / پاسخ